Je bent geen bedrieger : Zo overwin je het Impostersyndroom

​Impostersyndroom treft veel meer mensen dan je zou denken.

Het is een hardnekkig gevoel van zelftwijfel dat zelfs de meest succesvolle mensen kan overvallen.

Herken je het gevoel dat je successen te danken zijn aan geluk in plaats van aan je eigen vaardigheden? Voel je je alsof je elk moment door de mand kunt vallen?

​Dan is dit artikel voor jou.

Wat is het Impostersyndroom?

Definitie en achtergrond van het Impostersyndroom

Impostersyndroom, ook bekend als bedriegerssyndroom, is een psychologisch fenomeen waarbij mensen het gevoel hebben dat ze niet competent zijn in hun werk of studie, ondanks duidelijke successen en prestaties. Ze zijn ervan overtuigd dat ze hun successen hebben bereikt door geluk, bedrog of overschatting door anderen, en vrezen voortdurend ontmaskerd te worden als 'bedriegers'. Dit fenomeen kan diepe onzekerheid veroorzaken en een negatieve impact hebben op zowel professioneel als persoonlijk vlak.

Geschiedenis van het begrip

Het begrip werd voor het eerst geïntroduceerd in de jaren 1970 door psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes. Zij ontdekten dat veel succesvolle vrouwen last hadden van intense gevoelens van zelftwijfel en onzekerheid, ondanks hun objectieve successen. Sindsdien is het fenomeen uitgebreid bestudeerd en wordt het herkend in diverse bevolkingsgroepen en contexten. Tegenwoordig weten we dat imposter syndroom geen genderverschil kent; mannen en vrouwen kunnen er beiden aan lijden. Maar liefst 82% van de mensen hebben wel eens imposter gevoelens and worstelen met het idee dat ze niet verdienen wat ze bereikt hebben en dat ze de boel aan het belazeren zijn (Bravata, D. M., et al., Journal of General Internal Medicine, Vol. 35, No. 4, 2020).
​
Wie ervaart het Impostersyndroom?

Hoewel het impostersyndroom vaak wordt geassocieerd met hoogpresterende individuen, kan het iedereen treffen, ongeacht leeftijd, geslacht of beroep. Mensen in creatieve beroepen, academici, en nieuwe werknemers zijn echter vaak extra vatbaar voor deze gevoelens van onzekerheid. Zelfs beroemdheden en CEO's hebben toegegeven dat ze soms het gevoel hebben dat ze hun succes niet verdienen. Het blijkt dus een wijdverspreid probleem te zijn dat geen onderscheid maakt.

De oorzaken van het Impostersyndroom

Persoonlijke Factoren

Verschillende persoonlijke factoren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van imposter syndroom:

• Perfectionisme
• Een laag zelfbeeld
  
• Een kritische innerlijke stem 
  

Mensen met het Impostersyndroom stellen vaak onrealistisch hoge eisen aan zichzelf en ervaren elk foutje als een bevestiging van hun vermeende incompetentie. Een diepgeworteld gevoel van minderwaardigheid, vaak ontstaan in de jeugd, kan ook een rol spelen.

Omgevingsinvloeden

Ook de omgeving speelt een rol. Opvoeding en opvoedingsstijlen, zoals ouders die constant hoge verwachtingen hebben of juist weinig steun bieden, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van imposter gevoelens. Bovendien kunnen competitieve werkomgevingen en hoge maatschappelijke verwachtingen deze gevoelens versterken. In omgevingen waar fouten genadeloos worden afgestraft en prestaties altijd centraal staan, is de kans groter dat mensen aan zichzelf gaan twijfelen.

​De Rol van Sociale Media
​
In het huidige digitale tijdperk draagt sociale media bij aan het fenomeen. Mensen vergelijken zichzelf voortdurend met de zorgvuldig gecureerde beelden van succes die anderen online delen, wat kan leiden tot een gevoel van tekortschieten en zelftwijfel. De constante stroom van 'perfecte' levens en carrières kan een vertekend beeld geven van de realiteit, wat imposter gevoelens verder voedt. Onderzoek toont aan dat overmatig gebruik van sociale media kan leiden tot verhoogde niveaus van angst en depressie, wat imposter syndroom verergert.

Symptomen en gevolgen van Impostersyndroom

Veelvoorkomende Symptomen

Symptomen van het impostersyndroom kunnen variëren, maar omvatten vaak:

• Gevoelens van angst
• Twijfel aan eigen capaciteiten
• De overtuiging dat successen te danken zijn aan externe factoren

​Dit kan zich manifesteren in gedragingen zoals het overmatig voorbereiden op taken, het vermijden van nieuwe uitdagingen, of het constant zoeken naar bevestiging van anderen. Mensen kunnen ook last hebben van perfectionisme, uitstelgedrag en een constante angst om te falen.

Gevolgen voor Werk en Privéleven

Het Impostersyndroom kan ernstige gevolgen hebben voor zowel het werk als het privéleven. Het kan leiden tot burn-out, verminderde prestaties, en een verminderde kwaliteit van leven. Mensen kunnen zichzelf beperken in hun carrière door promoties of nieuwe kansen te vermijden uit angst om ontmaskerd te worden. In hun persoonlijke leven kunnen relaties onder druk komen te staan door voortdurende zelftwijfel en onzekerheid.

Het Verschil met Normale Twijfels

​Het is belangrijk om te begrijpen dat iedereen wel eens twijfelt aan zijn of haar capaciteiten. Wat imposter syndroom onderscheidt, is de intensiteit en het chronische karakter van deze gevoelens. Waar normale twijfels tijdelijk zijn en kunnen worden overwonnen, blijven imposter gevoelens hardnekkig aanwezig, zelfs bij herhaalde successen. Mensen met imposter syndroom kunnen moeite hebben om positieve feedback te accepteren en zullen vaak hun eigen prestaties bagatelliseren.

Hoe overwin je het Impostersyndroom?

Praktische Tips en Technieken

Er zijn verschillende strategieën om impostersyndroom te overwinnen. Het bijhouden van een successendagboek kan helpen om objectieve bewijzen van je competenties te verzamelen. Praat openlijk over je gevoelens met vertrouwde vrienden, familieleden, of collega's. Het stellen van realistische doelen en het accepteren van fouten als onderdeel van het leerproces zijn ook cruciaal. Verder kunnen technieken zoals cognitieve gedragstherapie helpen om negatieve denkpatronen te doorbreken en zelfvertrouwen op te bouwen.

Het Belang van Zelfreflectie

Zelfreflectie speelt een sleutelrol in het overwinnen van imposter syndroom. Door je innerlijke dialoog te onderzoeken en uit te dagen, kun je negatieve denkpatronen doorbreken. Mindfulness en meditatie kunnen helpen om meer bewust te worden van je gedachten en gevoelens, en deze niet langer als absolute waarheden te beschouwen. Het ontwikkelen van een gezonde zelfreflectie kan leiden tot meer zelfacceptatie en een realistischer zelfbeeld.

Professionele Hulp Zoeken

​Als imposter gevoelens aanhouden en je dagelijks functioneren belemmeren, kan het nuttig zijn om professionele hulp te zoeken. Een jobcoach of therapeut kan je helpen om diepgewortelde overtuigingen aan te pakken en effectieve copingstrategieën te ontwikkelen. Professionele begeleiding kan ook inzicht bieden in de onderliggende oorzaken van je onzekerheden en je helpen om duurzame veranderingen te maken in je denken en gedrag.

Wil je aan de slag met een jobcoach? Plan dan snel een gratis intake gesprek met een ervaren coach van Job Design. We zijn een erkend loopbaancentrum dus je kan bij ons terecht met VDAB loopbaancheques. Op die manier betaal je slechts een fractie van de werkelijke kost van de VDAB loopbaanbegeleiding. Wij helpen je graag verder!

Plan gratis intake gesprek

​Imposter Syndroom in Verschillende Contexten

In de Werkplek

Op de werkplek kan imposter syndroom leiden tot overmatig perfectionisme en het vermijden van risicovolle projecten. Managers en werkgevers kunnen een ondersteunende omgeving creëren door erkenning en feedback te geven, en door het normaliseren van fouten als leerervaringen. Het bevorderen van een cultuur van openheid en steun kan medewerkers helpen om hun onzekerheden te delen en zich minder alleen te voelen in hun strijd tegen imposter gevoelens.

In het Onderwijs

Studenten kunnen last hebben van impostersyndroom wanneer ze zich vergelijken met medestudenten of de druk voelen om te presteren. Ondersteunende docenten en mentoren kunnen een groot verschil maken door studenten te begeleiden en hen te helpen hun eigen waarde te erkennen. Het introduceren van programma's voor mentale gezondheid en zelfontwikkeling kan studenten helpen om gezonde copingmechanismen te ontwikkelen en hun zelfvertrouwen te versterken.

Bij Creatieve Professionals

​Creatieve professionals zoals schrijvers, artiesten en muzikanten zijn vaak extra gevoelig voor imposter gevoelens door de subjectieve aard van hun werk. Het omarmen van een groeimindset en het zoeken naar gemeenschappen van gelijkgestemden kan hen helpen om hun twijfels te overwinnen. Het delen van ervaringen met andere creatieven kan een gevoel van solidariteit en steun bieden, wat cruciaal is voor het omgaan met imposter syndroom.

​Wetenschappelijk Onderzoek naar het Impostersyndroom

​Wetenschappelijk onderzoek naar impostersyndroom heeft aangetoond dat het een wijdverspreid fenomeen is dat een aanzienlijke impact kan hebben op het welzijn en de prestaties van individuen.

Studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat imposter syndroom sterk samenhangt met verhoogde niveaus van angst en depressie. Bovendien blijkt uit onderzoek dat vrouwen en minderheden vaak meer last hebben van imposter gevoelens, mogelijk vanwege extra druk en discriminatie die zij ervaren in hun professionele en academische omgevingen.

​Deze bevindingen onderstrepen het belang van bewustwording en interventies om mensen te helpen hun imposter gevoelens te overwinnen.

​Het Positieve van Impostersyndroom

Groei en Ontwikkeling

Hoewel impostersyndroom overwegend negatief lijkt, kan het ook positieve kanten hebben. Zo leert het onderzoek van Professor Tewfik. Het kan dienen als een katalysator voor persoonlijke groei en ontwikkeling, door je aan te moedigen om voortdurend te leren en jezelf te verbeteren. Mensen met imposter gevoelens hebben vaak een sterke drang om zichzelf te bewijzen en zetten extra stappen om hun doelen te bereiken.

Motivatie en Prestatieverbetering

De angst om te falen kan paradoxaal genoeg motiverend werken, wat leidt tot verhoogde inzet en prestaties. Mensen met imposter gevoelens zetten vaak extra stappen om hun werk te controleren en te perfectioneren, wat resulteert in uitstekende resultaten. Deze verhoogde inspanning kan leiden tot persoonlijke en professionele groei, en uiteindelijk bijdragen aan langdurig succes.

​Hoe kunnen wij helpen bij die imposter gevoelens?

Aangezien mensen met impostersyndroom vaak getalenteerd en hoogopgeleid zijn maar een laag zelfvertrouwen hebben, kan professionele loopbaanbegeleiding helpen om je talenten en valkuilen in kaart te brengen en vooral om met meer zelfvertrouwen naar jezelf te kijken.

​Een professionele loopbaancoach zal je dus leren om op een objectieve manier naar jouw talenten te kijken en je faalangst of imposter gevoelens om te zetten in kracht. 

​Voel je je soms een bedrieger en wil je hier eindelijk vanaf komen? Plan een gratis intakegesprek met een van de Job Design coaches en ontdek hoe wij je kunnen helpen om je zelfvertrouwen te vergroten en je carrière een boost te geven. 

Plan gratis intake gesprek