Vertoon jij burn-out symptomen? Beter voorkomen dan genezen!

​Dat burn-out bij heel wat mensen op de loer ligt, is al een tijdje geen geheim meer. Het lijkt wel een burn-out epidemie en we kennen allemaal minstens één vriend, kennis of collega die ‘opgebrand’ is. Maar weinig mensen herkennen de symptomen van burn-out in een vroeg stadium en weten wat te doen om burn-out te voorkomen. Onderzoek van KUL, Ugent, VUB & Odisee Hogeschool toont dat 1 op de 2 Vlamingen vreest ooit op een burn-out te botsen. 1 op de 2! Toch wel onthutsende cijfers...

​Bij Job Design bekijken we het nochtans graag positief: de meeste burn-out-slachtoffers vertonen al een jaar vooraf klachten. Hoezo positief? 

​De optimist in mij ziet hier een ‘window of opportunity’ van 12 maanden om aan burn-out preventie te doen. Om te voorkomen dat die continue stress-klachten overgaan in echte burn-out klachten.
​
Dus als jij bij die 50% Vlamingen zit die verwacht ooit een burn-out te krijgen, lees dan vooral verder. Ontdek de meest voorkomende burn-out symptomen en hoe je een burn-out kan voorkomen! ​

Wat is een burn-out?

​First things first: wat is een burn-out nu precies? 

Hoewel het ondertussen een ingeburgerd begrip lijkt, ontstaat er nogal eens Babylonische spraakverwarring rond. Chronische stress en overbelasting, burn-out, depressie, bore-out,...: bijzonder verleidelijk om ze allemaal op een hoop te gooien, maar er zijn wel degelijk (soms grote) verschillen. Daarom vatten we het samen in onderstaande burn-out definitie.

Een burn-out is meestal het eindstation van een jarenlange overbelasting op het werk. Het is een syndroom waarbij je lichamelijke, psychische en sociale klachten ontwikkelt die gepaard gaan met een verminderd gevoel van eigenwaarde op het werk. 

Vaak treft het mensen die zich keihard gesmeten hebben om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat ze geen voldoening (meer) halen uit hun job. 
​
Die conclusie zorgt ervoor dat de motivatie nog verder in hun schoenen zakt. Het overheersende gevoel? Opgebrand, uitgeblust, leeg.

Burn-out symptomen

​Als je je al eens een beetje moetjes voelt op maandagmorgen, zou je nu misschien verkeerdelijk kunnen besluiten dat je je in de burn-out gevarenzone bevindt. Geloof me: daar is wel wat meer voor nodig. Burn-out klachten gaan een stap verder dan dat.

Neem nu het verhaal van Sophie (35). Toen zij uiteindelijk op onze Job Design sofa neerplofte, was ze zowel lichamelijk als emotioneel uitgeput. “Normaal kan ik best veel aan, nu ben ik meteen doodop. Ik verdrink in het werk en ik heb het gevoel dat ik geleefd word. Thuis ben ik ook niet meer te genieten. Het is me allemaal te veel.” 

De crisis was totaal, maar kwam natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. De maanden voor ze bij ons aanklopte werden voorafgegaan door overmatige stress en intense spanningen. 

Wat zijn dan de voornaamste burn-out symptomen? Hoe kan jij tijdig burn-out kenmerken bij jezelf spotten? Hoe een burn-out herkennen? En wat te doen bij burn-out symptomen? Tijd voor antwoorden!

1. Je bent de uitputting nabij: waar is die energie heen?

​“Ik slaap heel slecht”. Het was wellicht één van de eerste dingen die Sophie me vertelde. Ze had veel te lang – maanden aan een stuk – uit haar reserves geput. 

Als je op een burn-out afstevent ben je lichamelijk (en emotioneel) uitgeput. 

Dan is het geen kwestie meer van eens goed uit te slapen. Het gaat om een structurele en allesoverheersende vermoeidheid. Niet te verwarren met het slaperige gevoel dat je treft als je na een zwaar uitgevallen weekend met je BFF’s op maandag naar je werkt tuft. 

Sophie vertelde ons ook dat ze nochtans van nature een go-getter was. Ze wist altijd al van aanpakken en kon bergen werk verzetten. Haar baas en haar collega’s konden altijd bij haar terecht en ze voegde met plezier een extra taak (of twee, of drie,…) toe aan haar to do lijstje. 

Nu leek ze wel een andere Sophie.  Zelfs een kop koffie zetten leek na verloop van tijd een onoverkomelijke taak (en de toevoer van cafeïne bleek bijzonder weinig effect te hebben op haar energiepeil en goesting om erin te vliegen).

2. Je hebt meer fysieke klachten dan je bomma

​Naast de pure uitputting gaat het vaak gepaard met andere fysische symptomen van burn out. Zo vertelde Sophie dat ze al een hele tijd last had van hoofdpijn en duizeligheid. Symptomen waar ze eigenlijk geen verklaring voor had.

Klassieke fysieke symptomen van burn-out zijn onder meer:
​

• Vermoeidheid, slapeloosheid
• Aantasting immuunsysteem, verminderde weerstand
• Rugpijn, nekpijn, spierpijn
• Hartkloppingen en verhoogde bloeddruk
• Vermageren of net bijkomen
• Gebrek aan eetlust 
• Buikpijn, maagpijn, darmstoornissen
• Hoofdpijn
• Duizeligheid

Als je een burn-out hebt, herken je meestal minstens 2 lichamelijke klachten van burn out uit de lijst.

3. Je bent emotioneel uitgeput en prikkelbaar

​Al snel bleek ook dat Sophie emotioneel op was. “Ik huil constant. Een onschuldige opmerking kan voldoende zijn om mij te doen volschieten. Mijn collega’s vinden dat ik van elke mug een olifant maak.”  

Frequente huilbuien, paniek- of woedeaanvallen die uit het niets lijken te komen negeer je beter niet. Deze vallen onder de emotionele burn out symptomen. Als je uit je krammen schiet omdat je collega vergat het papier in de printer aan te vullen of de nood voelt om te huilen omdat iemand de laatste koekjes in het koffiekot op at, dan moet je je misschien vragen beginnen stellen. 

Hetzelfde geldt voor feedback van je baas en collega’s. Terwijl je collega’s hun gevoelens onder controle kunnen houden als ze een opmerking of kritiek krijgen, weet jij met je gevoelens nauwelijks blijf. Je tolerantiegrens ligt… - tja, waar ligt die eigenlijk? -  bijzonder laag.

Die geestelijke symptomen van burn out, zoals emotionele uitbarstingen, kunnen trouwens ook het thuisfront treffen. Als je chronische stress ervaart op de werkvloer, wil je na een lange dag op het werk wellicht gewoon rust aan je hoofd. Maar ook je partner, je gezin, je vrienden en familie verwachten van alles van jou. 

Voel je je voortdurend gedemotiveerd, gefrustreerd, ontmoedigd? Tijd om aan de alarmbel te trekken!

4. Je vraagt je af of je brein nog werkt

​OK, ik voel me ook wel eens alsof mijn geheugen in een zeef veranderd is als ik voor de miljoenste keer ben vergeten om het alarm af te zetten. Of om mijn winterbanden tijdig te vervangen. Of een afspraak te maken bij de tandarts! Of… (ik kan nog wel even doorgaan).

Maar als je getroffen wordt door burn-out, kan het aanvoelen alsof je hersenpan er helemaal de brui aan geeft. Sophie vertelt: “Concentreren op mijn werk? Compleet onmogelijk. Maar ook een boek lezen (iets wat ik normaal graag doe om mij te ontspannen) lukte niet meer: ik raakte telkens de draad kwijt. Ik wist na verloop van tijd amper nog welke dag van de week het was.”

Burn-out kan dus ook zijn weerslag hebben op je verstandelijke vermogens. 

Concentratieproblemen, geheugenverlies, meer fouten maken, niet meer weten hoe je je werk moet organiseren of niet langer hoofd- en bijzaken kunnen onderscheiden: het zijn stuk voor stuk tekens aan de burn-out wand. Vaarwel, productiviteit! Vaarwel, efficiëntie! 

Niet zelden hebben mensen met een burn-out na verloop van tijd het gevoel dat ze op alle vlakken tekortschieten. Je twijfelt aan het nut van je werk en aan je eigen kunnen. ​

5. Je bent de pedalen kwijt

​In Sophies geval was het heel duidelijk dat ze niet meer het gevoel had zelf aan het stuur te zitten van haar job. “Mijn baas duwt me in vaste uren, hij beslist allerlei dingen achter mijn rug. Het gaat zo ver dat ik er paranoïde van word. Ik ben ook constant bang dat hij me opbelt: Wat gaat hij nu weer te vertellen hebben? Wat is hij nu weer met me van plan?”.

Als een burn-out op de loer ligt, heb je het gevoel de pedalen te verliezen. Als je het gevoel hebt dat je geleefd wordt, dat je zelf geen beslissings- of daadkracht meer hebt, dan is dat een niet te negeren signaal. 

Door het verlies aan controle en zelfvertrouwen in je eigen kunnen, ontstaat vaak weerstand tegen je werk. “Het was alsof ik een muur rondom me had opgebouwd. Tijdens vergaderingen zat ik er afwezig bij en mijn gewoonlijke enthousiasme bij een brainstorm was in geen velden te bespeuren,” wist Sophie. “Het kon me gewoon niet meer schelen.”

6. Je sociale leven kan je gestolen worden

​Burn-out kan ook ravages aanbrengen in je relaties. 

Waar je vroeger zowat het epicentrum was van alle sociale activiteiten op kantoor, heb je nu verdacht veel weg van een muurbloempje. 

Je empathisch vermogen zit klaarblijkelijk in de diepvries, je wordt cynisch, afstandelijk… En net dat leidt ertoe dat je nog méér sociaal geïsoleerd raakt van je collega’s en van je vrienden. Van een vicieuze cirkel gesproken!

Burn-out: voorkomen of genezen?

​Al deze burn-out symptomen komen niet van de ene op de andere dag aanzetten. Een burn-out besluipt je langzaam: vaak is het een proces van een paar maanden tot een jaar. De eerste symptomen van burn out kan je halsstarrig proberen negeren maar naarmate je dieper zakt, wordt dat steeds moeilijker.

Dat geeft je dus een ruime 'window of opportunity' voor burn-out preventie. Wees alert voor pre-burn-out symptomen en doe onze burnout test. Als je vreest dat er meer aan de hand is met je dan een beetje vermoeidheid of occasionele stress op de werkvloer, probeer dan alvast de volgende tips toe te passen om een burn-out te voorkomen.

1. Hou een energie-dagboek bij

Geen vrees: je hoeft geen lange epistels neer te pennen of als een smoorverliefde tiener je hart uit te storten in je Liefste Dagboek.
Het enige wat je moet doen is 5 keer per dag de tijd nemen om te noteren hoeveel energie je voelt (op een schaal van 1 tot 10) en welke activiteit je aan het doen bent. 
​
Als je dit een week volhoudt, dan levert dat een duidelijk zicht op wat jouw energie-gevers en –vreters zijn. Probeer hier voor jezelf al eens de patronen in te herkennen: wat voor soort activiteiten laden je op? En van wat voor soort taken voel je al het leven uit je weg bloeden?

2. Investeer in dingen waar je batterijen van opladen

​Als je onder druk staat, heb je de neiging om nog meer te werken en nog minder tijd te nemen voor ontspanning. Dat zorgt ervoor dat je batterijen stilletjes leeg lopen. Je productiviteit gaat met de dag achteruit en je probeert dat krampachtig te compenseren door… inderdaad… nog meer te werken. ?‍♀️ 

Tijd voor een andere strategie. Als je weet welke activiteiten jou energie geven, dan kan je die bewust inplannen. Zorg voor voldoende pauzes doorheen je werkdag en plan tijd in voor familie, vrienden en hobby’s.
​
Het klinkt misschien contra-intuïtief, maar je bent veel productiever als je meer tijd besteedt aan ontspanning. Zo snel mogelijk de negatieve cirkel doorbreken is de boodschap!

3. Baken werk en vrije tijd duidelijk af

​Mails checken om 10 uur ’s avonds en even kijken of er belangrijke berichten zijn vooraleer je ’s ochtends in de douche stapt…herkenbaar? Je voelt je graag onmisbaar, maar de ‘always on’ mentaliteit is een gevaarlijke verslaving van onze tijd. Die constante staat van paraatheid zorgt ervoor dan je nooit nog echt rust kent. En zeg nu zelf… verwacht je baas écht dat je om 22h je mails nog beantwoordt?

Maak goeie afspraken op het werk en baken je werktijd af. Aanvaard het feit dat ook jij ‘misbaar’ bent en zet je GSM ’s avonds op ‘vliegtuigmodus’. 

Een fijn neveneffect is trouwens dat je je beter kan focussen als je wél aan het werk bent. Van een win-win gesproken!

4. lees een goed boek over burn-out

​Er zijn 2 boeken die ik heel hard wil aanraden om te lezen als je bij jezelf al een paar burn-out knipperlichten herkent.

• In ‘Mentaal kapitaal’ vertelt Elke Geraerts hoe je je mentale veerkracht kan trainen en burn-out kan vermijden. Net zoals je je spieren traint in de fitness, kan je ook je brein versterken en jezelf zo beschermen tegen stress en burn-out. Een absolute must read voor iedereen die zijn of haar koppie wil voorbereiden op de uitdagingen van onze tijd. ​
• In ‘Stop burn-out’ beschrijft Luk Dewulf hoe je burn-out kan herkennen, vermijden en bestrijden. Het is niet zomaar een zelfhulpboek voor mensen die al kampen met een burn-out. Je leert begrijpen wat energieverlies en burn-out zijn, hoe je de gevarenzone kunt herkennen, maar vooral hoe je een burn-out kunt voorkomen. Dewulf daagt je bovendien uit om te kiezen voor je talent en je toekomst.

5. Zoek hulp

​Bewust kiezen voor je talenten en je toekomst is ook iets waarvan we bij Job Design kaas hebben gegeten. 

Als je lijdt aan vergevorderde burn-out, dan kan je wellicht best in eerste instantie bij je huisarts terecht die je eventueel kan doorverwijzen naar andere professionals. Dan is het eerst zaak om uit te rusten en tot jezelf te komen. 
​
Is het echter nog niet zover maar herken je bij jezelf wel al vroege burn-out verschijnselen, dan kan je bij ons team van ervaren jobcoaches terecht voor professionele hulp en advies. Neem vrijblijvend contact op en we luisteren graag naar jouw vragen. Zorg voor jezelf en voorkom dat je in een zware crisis terechtkomt! 

Vraag gratis intake aan

In deel 2 van deze reeks over burn-out, hebben we het over de 6 fases en de behandeling van burn-out.
Of ga naar de burn-out FAQ, met de meest gestelde burn-out vragen en antwoorden.

Deel dit artikel op je Facebook of Linkedin profiel

Kan onze blogpost interessant zijn voor familie, vrienden, kennissen of collega's? 
Deel via 1 klik op onderstaande knop.
​Sharing is caring <3