Assertief communiceren op het werk: zo ontwikkel je deze persoonlijke vaardigheid

18/2/2019

Verontschuldig jij je vaak voor je mening? Zou je liever wat meer assertief zijn?

Vind je het lastig om “nee” te zeggen als die dominante collega weer eens iets op jouw to do-lijst afschuift? Heb je soms het gevoel dat er nooit eens iemand naar je luistert (zelfs je bloedeigen kinderen niet)?

Dan kan jouw communicatiestijl misschien wel baat hebben bij een snuifje assertiviteit. Ontdek in deze blogpost hoe je dat aanpakt.

Assertief betekenis

Assertiviteit gaat op het eerste zicht vooral over communicatie: je durven uitspreken, openlijk voor je mening durven uitkomen. Je sterk genoeg in je schoenen voelen om je eigen grenzen duidelijk aan te geven. Dat is de betekenis van assertief zijn.

Mensen die het lastig vinden om op zo’n manier te communiceren vinden we niet “assertief”. Maar eigenlijk gaat het verder dan louter het aspect communicatie. Mensen die het moeilijk hebben om zich ondubbelzinnig voor of tegen iets uit te spreken zijn vaak conflict-avers: ze vermijden koste wat het kost conflicten. Sommigen houden zich vaak klein, willen niet opvallen en zwijgen “voor de lieve vrede”.

Op lange termijn ontstaat zo een broeihaard aan frustraties, minder zelfvertrouwen of een laag zelfbeeld. Niet gehoord of gezien worden betekent ook niet erkend worden. En zo wordt het wel heel makkelijk om je motivatie kwijt te spelen. Er luistert toch niemand…

Assertief zijn, niet aggressief zijn

Assertief zijn is niet te verwarren met agressief zijn: het is eerder subtiel en heeft te maken met durf en moed. Agressiviteit duidt op een aanvallende houding, dominantie of brute kracht. Iemand die assertief is houdt rekening met de ander, een agressor doet dit uitdrukkelijk niet.

1. Voorbeelden agressief gedrag

Stem verheffen of roepen
De andere negeren
Kwetsende kritiek geven en op de man spelen
Niet luisteren naar de mening van de andere
Verbaal geweld gebruiken
Bijvoorbeeld: "JIJ BENT ALTIJD TE LAAT VOOR MEETINGS. JE GEEFT NIETS OM ANDERMANS TIJD EN ZOU BETER EEN JOB ZOEKEN ZONDER VERANTWOORDELIJKHEDEN, ZODAT WIJ ONS WERK KUNNEN DOEN"

2. Voorbeelden assertief gedrag

Luisteren, interpreteren en antwoorden
Respectvol opkomen voor je mening
Voor jezelf spreken (en niet veralgemenen)
Concrete en constructieve feedback geven
Bijvoorbeeld: "Als je 20 minuten te laat komt op een meeting, dan word ik nerveus want dan lijkt het alsof dit niet belangrijk is voor jou en alsof ik geen andere zaken te doen heb. Zou je bij onze volgende meeting op tijd kunnen komen?"

Hoe kan je assertief worden?

Begrip hebben en meedenken met een ander, is zeker positief maar is meteen ook een grote valkuil. Als we te ver meegaan in het verhaal van de ander, bestaat het gevaar dat we onze eigen behoeften aan de kant schuiven. Dat we handelen uit schuldgevoel, dat we over onze grenzen gaan, uit schrik om de ander te kwetsen of teleur te stellen.

Assertief worden doe je niet van de ene dag op de andere. Als je bij jezelf merkt dat je te weinig assertief bent, probeer dan eens onderstaande tips toe te passen. Wees mild voor jezelf en besef dat het een leerproces is. Lees een boek over assertiviteit of praat erover met vrienden of collega's.

1. Onderzoek waarom je niet voor je mening durft uit te komen

Stel jezelf de vraag: waarom durf ik niet door te spreken? Wat is mijn angst? Probeer te benoemen waarom je telkens de neiging hebt om te pleasen en jezelf weg te cijferen.

Is het omdat je vreest dat je niet meer goed in de groep gaat liggen? Wil je koste wat het kost ruzie vermijden, ook al betaal jij dan de rekening? Heb je schrik dat je baas je niet au sérieux gaat nemen?

Je bewust worden van je eigen denkpatronen is een eerste stap om ze te kunnen veranderen.

2. Stel duidelijke grenzen

Hoe reageer je als iemand iets doet wat je niet prettig vindt? Als je kritiek op je bord krijgt? Word je boos? Schrik je terug? Klap je dicht?

Veel mensen vervallen in een sociaal wenselijke rol, slikken de kritiek en gaan weer door. Maar dat brengt je op lange termijn niet veel verder.

Als je twijfelt of je grenzen al dan niet redelijk zijn, draai de rollen dan eens om. Als jij in de schoenen van de ander zou staan, zou je het redelijk vinden dat je bezwaar maakt? Als jij je zou gedragen als de ander, zou je daar dan moeite mee hebben?

Als je deze vragen positief beantwoordt, dan mag je je gesterkt voelen in je standpunt en dan loont het de moeite om dat duidelijk te maken. Een beetje meer assertief gedrag zal je op termijn een pak comfortabeler doen voelen.

3. Verzin geen smoesjes

Als je liever ‘nee’ wil zeggen, verzin dan geen excuses. De kans is groot dat het als een boomerang terug in je gezicht terecht komt. Als je eronder uit probeert te raken met een smoesje, dan geef je je collega’s geen feedback. Dan leren ze ook niet waarom je iets liever niet doet en staan ze volgende week misschien met hetzelfde verzoek aan je bureau. En dan kan je wéér een excuus gaan verzinnen…

Geef dus open en eerlijk aan waarom je ‘nee’ zegt. Zo weten je collega’s of baas je weigering te plaatsen – en zo vermijd je in de toekomst soortgelijke verzoekjes.

4. Praat in de ik-vorm

Soms zit het in kleine details, zoals de manier waarop we iets verwoorden. Als je je ergert aan een collega die steeds luidruchtig zit te telefoneren, dan kan je zeggen: “Je stoort me dag in dag uit met je rumoerige telefoons.” Of je kan zeggen: “Ik heb het moeilijk met me te concentreren als er zoveel lawaai is.” Een subtiel verschil, maar doorgaans is de tweede vorm effectiever, omdat de ander zich minder aangevallen voelt en dus minder snel in de verdediging schiet.

Heb je het gevoel dat je wel wat coaching kan gebruiken? Voel je je niet bepaald als een vis in het water op de werkvloer? Heb je ondanks al je inspanningen om goed te communiceren het gevoel dat je niet echt ‘gehoord’ wordt op het werk?

Let’s talk. We bieden een luisterend oor en kunnen je via loopbaanbegeleiding helpen om je grenzen beter aan te geven en om meer impact te maken op de werkvloer. Plan een vrijblijvende telefonische kennismaking met een Job Design coach in jouw regio.